Σήμα κινδύνου για τη μικροβιακή αντοχή

H αύξηση της μικροβιακής αντοχής σε συνδυασμό με την έλλειψη αποτελεσματικών θεραπειών συνθέτουν την απόλυτη υγειονομική καταιγίδα. Αυτή είναι η προειδοποίηση που απηύθυνε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (18 Νοεμβρίου). Τα δεδομένα, δε, που συνέλεξαν και δημοσιοποίησαν οι επιστήμονες του Κέντρου περιγράφουν μια ζοφερή εικόνα.

Οι παράγοντες που συμβάλλουν στην αύξηση των λοιμώξεων που θεραπεύονται δύσκολα με αποτέλεσμα να κοστίζουν ετησίως 10.000 ζωές είναι πολλοί. Ορισμένοι από αυτούς είναι μη τροποποιήσιμοι όπως είναι για παράδειγμα η γήρανση του πληθυσμού με χρόνιες υποκείμενες ασθένειες που τον καθιστούν πιο ευάλωτο στις λοιμώξεις, αλλά και η διασυνοριακή μετάδοση ανθεκτικών μικροοργανισμών. Αλλοι όμως θα μπορούσαν να βελτιωθούν, όπως είναι η υψηλή χρήση αντιβιοτικών σε συνδυασμό με τα κενά στην πρόληψη και τον έλεγχο των λοιμώξεων.

Ταυτόχρονα όμως, όπως τονίζουν οι ειδικοί του Κέντρου, η παγκόσμια παραγωγή αντιβιοτικών παραμένει περιορισμένη, ειδικά έναντι μικροοργανισμών που αποτελούν κρίσιμη προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία, όπως τα ανθεκτικά σε καρβαπενέμη gram-αρνητικά βακτήρια. Συνεπακόλουθα, απαιτούνται καινοτόμες λύσεις για να επιβραδυνθεί η αύξηση της μικροβιακής αντοχής, εντούτοις υπάρχουν πολύ λίγα νέα αντιβιοτικά με καινοτόμους μηχανισμούς δράσης που βρίσκονται κοντά στην έγκριση.

Οι επιστήμονες όμως εκπέμπουν σήμα κινδύνου και για έναν επιπλέον λόγο: παρότι το πρόβλημα της μικροβιακής αντοχής είναι επί χρόνια γνωστό και τεκμηριωμένο, απαιτώντας άμεση αντιμετώπιση, τα κράτη αποτυγχάνουν να λάβουν αποδοτικά μέτρα στο κρίσιμο αυτό πεδίο.

Οι στόχοι

Αναλυτικότερα και σύμφωνα με το ECDC η Ευρώπη δεν είναι σε θέση να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2030. Αναλυτικότερα, από το 2019:

• Η εκτιμώμενη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων του αίματος που προκαλούνται από Klebsiella pneumoniae, ανθεκτική στην καρβαπενέμη, έχει αυξηθεί κατά τουλάχιστον 60%, παρά τον στόχο μείωσης κατά 5% έως το 2030.
• Ομοίως, οι λοιμώξεις που προκαλούνται από Escherichia coli, ανθεκτική στην κεφαλοσπορίνη τρίτης γενιάς, έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 5%, παρά τον στόχο μείωσης κατά 10%.
• Η κατανάλωση αντιβιοτικών αυξήθηκε επίσης το 2024, σε αντίθεση με τον στόχο μείωσης κατά 20%.
• Το ποσοστό χρήσης των αντιβιοτικών πρώτης γραμμής αυτά δηλαδή που ανήκουν στην ομάδα Access της ταξινόμησης AWaRe του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), καθώς δεν συμβάλλουν στην εξάπλωση της μικροβιακής αντοχής παρέμεινε στάσιμο στο 60%, αν και θα έπρεπε να έχει αυξηθεί τουλάχιστον στο 65% επί της συνολικής χρήσης αντιβιοτικών.

Υπό τις εξελίξεις αυτές η διευθύντρια του Κέντρου, δρ Πάμελα Ρέντη-Βάγκνερ υπογραμμίζει ότι η αντιμετώπιση της μικροβιακής αντοχής απαιτεί κρίσιμες καινοτομίες σε τρεις βασικούς τομείς: αποφασιστική δράση για την υπεύθυνη χρήση αντιβιοτικών, βιώσιμες και τυποποιημένες πρακτικές πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων, καθώς και νέα αντιβιοτικά που βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης.

Ανθρωπιστική κρίση

Το ECDC εκτιμά ότι οι λοιμώξεις που είναι ανθεκτικές στα αντιβιοτικά προκαλούν περισσότερους από 35.000 θανάτους κάθε χρόνο στην ΕΕ/ΕΟΧ. Πέρα όμως από το ανθρώπινο κόστος, η κατάσταση αυτή επιβαρύνει τις κοινωνίες και τα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Η αύξηση των ανθεκτικών λοιμώξεων υπονομεύει τη σύγχρονη Ιατρική, θέτοντας σε κίνδυνο διαδικασίες που σώζουν ζωές, όπως είναι οι μεταμοσχεύσεις οργάνων, οι θεραπείες κατά του καρκίνου και οι χειρουργικές επεμβάσεις. Επίσης, δυναμιτίζεται η εύρυθμη λειτουργία των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Πίσω από κάθε στατιστικό στοιχείο κρύβεται ένα άτομο του οποίου οι θεραπευτικές επιλογές εξαντλούνται ένα παιδί, ένας γονέας, ένας παππούς ή μια γιαγιά. Η αντοχή στα αντιμικροβιακά δεν είναι μόνο ιατρικό ζήτημα, αλλά και κοινωνικό. Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι κανένας στην Ευρώπη δεν θα μείνει χωρίς αποτελεσματική θεραπευτική επιλογή σημειώνει με νόημα ο δρ Διαμαντής Πλαχούρας, επικεφαλής του Τμήματος Μικροβιακής Αντοχής και Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων του ECDC.

Σε κάθε περίπτωση εντούτοις, η υπεύθυνη χρήση αντιβιοτικών, ταισχυρά προγράμματα πρόληψης λοιμώξεωνκαι οισημαντικές επενδύσειςστην έρευνα και την ανάπτυξη νέων αντιμικροβιακών ουσιών είναι τα σημαντικότερα εργαλεία για την ανατροπή της ιδιαίτερα ανησυχητικής αυτής εικόνας.

Η ανθεκτικότητα στα αντιμικροβιακά είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη πρόκληση, αλλά η Ευρώπη μπορεί ακόμη να σημειώσει πραγματική πρόοδο. Μαζί μπορούμε να χτίσουμε ένα ασφαλέστερο μέλλον, όπου θα εξακολουθεί να υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τις επόμενες γενιές προσθέτει ο δρ Πλαχούρας.

Πηγή: tanea.gr