Του Χάρη Φλουδόπουλου Η Αίγυπτος αναδεικνύεται σε κομβικό ενεργειακό εταίρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς το 1ο Ευρωαιγυπτιακό Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες, επισφράγισε τη μετάβαση της σχέσης των δύο πλευρών από ένα παραδοσιακό
Του Χάρη Φλουδόπουλου
Η Αίγυπτος αναδεικνύεται σε κομβικό ενεργειακό εταίρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς το 1ο Ευρωαιγυπτιακό Σύνοδο Κορυφής, που πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες, επισφράγισε τη μετάβαση της σχέσης των δύο πλευρών από ένα παραδοσιακό σχήμα συνεργασίας σε μια "Στρατηγική και Ολοκληρωμένη Εταιρική Σχέση" (Strategic and Comprehensive Partnership SCP).
Στην Κοινή Δήλωση (Joint Statement) που εκδόθηκε μετά τη Σύνοδο, η ΕΕ και η Αίγυπτος συμφώνησαν σε ένα πλέγμα δράσεων που καλύπτει ενέργεια, πράσινη μετάβαση, εμπόριο, ασφάλεια, ψηφιακή καινοτομία και διαχείριση μεταναστευτικών ροών. Ωστόσο, το σημαντικότερο στοιχείο για την Ελλάδα είναι ότι το έργο GREGY η ηλεκτρική διασύνδεση ΕλλάδαςΑιγύπτου αναφέρεται ρητά στο πλαίσιο των ενεργειακών συνεργασιών που στηρίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με την ενίσχυση του αιγυπτιακού ηλεκτρικού δικτύου και τον εκσυγχρονισμό του κέντρου ελέγχου της Αλεξάνδρειας.
Το GREGY ως μέρος του ευρωμεσογειακού ενεργειακού άξονα
Η Κοινή Δήλωση αναφέρει ότι η ΕΕ και η Αίγυπτος δεσμεύονται να τοποθετήσουν τη συνεργασία τους "στην πρώτη γραμμή της πράσινης μετάβασης στη Μεσόγειο", στο πλαίσιο της Trans-Mediterranean Energy and Clean Tech Cooperation Initiative (T-MED). Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η στήριξη της ΕΕ σε έργα διασυνδεσιμότητας, με συγκεκριμένη αναφορά στο GREGY Interconnector, το οποίο όπως σημειώνεται αποτελεί στοιχείο της ευρωπαϊκής στήριξης προς την "ανθεκτικότητα της αιγυπτιακής ενεργειακής αγοράς και την ενσωμάτωσή της στο ευρωμεσογειακό σύστημα".
Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει το τεράστιο δυναμικό της Αιγύπτου σε ΑΠΕ, ειδικά σε ηλιακή και αιολική ενέργεια, και δεσμεύεται να συμβάλει στη δημιουργία των κανονιστικών και τεχνολογικών συνθηκών για να μετατραπεί η χώρα σε κόμβο πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό, όπως τονίζεται, θα συνδυαστεί με επενδύσεις σε Carbon Capture and Storage (CCS), ενεργειακή αποδοτικότητα και διασυνοριακές υποδομές μεταφοράς ενέργειας.
Πακέτο 7,4 δισ. ευρώ για τη σταθερότητα και τη μετάβαση
Η ΕΕ υπενθύμισε το πακέτο χρηματοδότησης ύψους 7,4 δισ. ευρώ που ανακοινώθηκε τον Μάρτιο του 2024 για τη στήριξη της αιγυπτιακής οικονομίας και της πράσινης μετάβασης. Το πακέτο περιλαμβάνει 5 δισ. ευρώ σε δάνεια, 1,8 δισ. ευρώ σε επενδύσεις και 600 εκατ. ευρώ σε επιχορηγήσεις, ενώ παράλληλα ενεργοποιείται ο Επενδυτικός Μηχανισμός ΕΕΑιγύπτου, που αναμένεται να κινητοποιήσει έως 5 δισ. ευρώ σε επενδύσεις έως το 2027 μέσω του EFSD+.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε χρηματοδότηση 50 εκατ. ευρώ για πράσινες επενδύσεις εντός του 2025, ενώ προβλέπεται και η λειτουργία ευρωπαϊκών έργων συνδεσιμότητας, μεταξύ των οποίων το GREGY, εντός της περιόδου 20252026.
Η Αίγυπτος στο επίκεντρο του "Πράσινου Δακτυλίου"
Η ΕΕ και η Αίγυπτος δεσμεύονται να επιταχύνουν τη μετάβαση σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών, αξιοποιώντας το τεράστιο ανανεώσιμο δυναμικό της Βόρειας Αφρικής και προωθώντας έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων και υδρογόνου που θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Η πρωτοβουλία T-MED φιλοδοξεί να δημιουργήσει έναν "πράσινο δακτύλιο" γύρω από τη Μεσόγειο, με συνδεδεμένες αγορές ΑΠΕ και επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες. Το GREGY έργο προτεραιότητας για την Ελλάδα εντάσσεται ακριβώς σε αυτή τη φιλοσοφία, επιτρέποντας τη μεταφορά έως 3 GW πράσινης ενέργειας από την Αίγυπτο προς την Ευρώπη μέσω Κρήτης και Αττικής.
Ενεργειακή ασφάλεια και θαλάσσιες οδοί
Σε ένα άλλο κρίσιμο σημείο, η Δήλωση υπογραμμίζει τη σημασία της ασφάλειας στη Διώρυγα του Σουέζ και στην Ερυθρά Θάλασσα, οι οποίες επηρεάστηκαν από την περιφερειακή αστάθεια. Η ΕΕ δεσμεύεται να υποστηρίξει τη διασφάλιση της ελεύθερης ναυσιπλοΐας, αναγνωρίζοντας τον στρατηγικό ρόλο της Αιγύπτου στο διεθνές εμπόριο και την επίδραση των μειωμένων εσόδων του Σουέζ λόγω αλλαγών στις εμπορικές ροές.
Νέα εργαλεία για επενδύσεις και εμπόριο
Η Σύνοδος επιβεβαίωσε την πρόθεση των δύο πλευρών να προχωρήσουν στη σύναψη Συμφωνίας Διευκόλυνσης Βιώσιμων Επενδύσεων (SIFA) και να εκσυγχρονίσουν τη Συμφωνία Σύνδεσης ΕΕΑιγύπτου, ώστε να αντανακλά τις νέες ενεργειακές και εμπορικές προτεραιότητες. Παράλληλα, προβλέπεται μελέτη για την εισαγωγή μηχανισμών τιμολόγησης άνθρακα και ενίσχυση της πρόσβασης της Αιγύπτου σε αγορές χαμηλού αποτυπώματος, ώστε να διασφαλιστεί ότι η βιομηχανική παραγωγή της χώρας θα παραμείνει ανταγωνιστική μετά την εφαρμογή του ευρωπαϊκού CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism).
Επόμενα βήματα
Σύμφωνα με το κοινό ανακοινωθέν, οι δύο πλευρές θα οργανώσουν νέο επιχειρηματικό φόρουμ το 2026 για να παρουσιαστούν τα έργα που υλοποιούνται υπό τον Επενδυτικό Μηχανισμό ΕΕΑιγύπτου, με έμφαση στις πράσινες υποδομές, τις διασυνδέσεις και τις καθαρές τεχνολογίες. Η επόμενη Σύνοδος Κορυφής ΕΕΑιγύπτου έχει προγραμματιστεί για το 2027 στο Κάιρο.
Πηγή: capital.gr
